ทางลัดในความคิดกับการตัดสินใจในชีวิตประจำวันPosted by psychechulaในชีวิตของเรามีเรื่องต้องตัดสินใจมากมาย ไม่ว่าเรื่องเล็ก ๆ เช่น การเลือกว่ากลางวันนี้จะทานอะไร หรือเวลาไปร้านขายของเราจะเลือกซื้อยาสีฟันยี่ห้อไหนดี ไปถึงเรื่องสำคัญที่มีผลกระทบต่อชีวิตในระยะยาว เช่น การเลือกคู่ครอง หรือการเลือกซื้อรถยนต์สักคันการตัดสินใจ คือ การเลือกระหว่างตัวเลือกต่าง ๆ ที่มีข้อดีข้อเสียต่างกัน ประเด็นคำถามที่น่าสนใจเกี่ยวกับกระบวนการคิดของมนุษย์ คือ คนเราใช้เหตุผลมากน้อยแค่ไหนเมื่อเราต้องตัดสินใจระหว่างหลายตัวเลือก ?“การคิดแบบมีเหตุผล” หมายถึง การเลือกตัวเลือกที่จะเกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้เลือก นักปรัชญาและนักเศรษฐศาสตร์ได้กล่าวว่ามนุษย์เราจะใช้เหตุผลและหลักสถิติในการตัดสินใจ โดยเราจะประเมินคุณค่าของแต่ละทางเลือก และเลือกสิ่งที่ให้คุณค่ามากที่สุด โดยคนเราสามารถใช้มาตรวัดคุณค่าที่ต่างกัน เช่น การให้ความสำคัญต่อประโยชน์ทางการเงินในระยะยาว หรือคุณค่าด้านอื่น ๆ เช่น ความสุขหรือความพอใจ หรือการประหยัดเวลาแต่นักจิตวิทยากล่าวว่ามนุษย์เราอาจไม่ได้คิดแบบมีเหตุมีผลเสมอไป เพราะวิธีการคิดของเราอาจถูกบิดเบือนโดยทางลัดในการคิด (cognitive heuristics) วิธีการคิดแบบนี้เป็นการประหยัดเวลาเมื่อเราจำเป็นต้องตัดสินใจภายในเวลาจำกัด หรือเมื่อเราต้องตัดสินเหตุการณ์ที่มีความไม่แน่นอน วิธีคิดแบบทางลัดจะนำไปสู่การเลือกที่รวดเร็ว แต่สิ่งที่เราเลือกอาจจะไม่ใช่ตัวเลือกที่ถูกต้องที่สุดหรือเกิดประโยชน์สูงสุดเสมอไปเรามาดู 4 ตัวอย่างของทางลัดในความคิดที่มีผลต่อการตัดสินใจของเรา1.Regret avoidance – เมื่อสัดสินใจไปแล้ว เรามักรู้สึกยึดดิดกับสิ่งท่เราได้เลือกไป และเรามักกลัวการรู้สึกเสดยดายถ้าเรเกิดเ ปลด่ยนใจ2.Availability heuristic – ถ้าเราสามารถนึกถึงสัวอย่างได้มากมาย เรามักจะสัดสินว่าเสุการณ์นั้นเกดิขึ้นนบ่3.Gambler's fallacy – ถ้าผลลัพธ์ดนึ่งไม่ได้เกิดขึ้นมาสักพักแล้ วนั่นดมายดวามว่าผลลัพธ์นั้นจะด้องเกิดขึ้นเร็วๆ นด้4.Framing bias – วิธีการนําเสนอมดผลส่อการสัดสินใจอย่างมาก แม้ ว่าสัวเลือกส่างก็มดผลลัพธ์ทางดณิสศาสสร์เท่ากัน ทั้งนี้ เราทุกคนล้วนมีความสามารถที่จะคิดแบบมีเหตุมีผลได้ เพียงแต่ต้องรู้เท่าทันด้วยว่าเมื่อเราต้องตัดสินเหตุการณ์ที่มีความไม่แน่นอนและในเวลาที่จำกัด เรามักใช้ทางลัดในการคิดเพื่อหาคำตอบที่รวดเร็วที่นึกได้ในขณะนั้น ๆ เท่านั้นเอง โดยมีกระบวนการทางจิตวิทยาที่ซับซ้อนเกี่ยวกับความรู้สึก การทึกทัก การจดจำ และประสบการณ์สั่งสม ที่ทำให้เรานึกคิดตัดสินใจไปอย่างนั้น และเราควรระวังที่จะไม่คิดแบบลัดในการตัดสินใจในเรื่องที่มีความสำคัญ
đang được dịch, vui lòng đợi..
