Rồng đáĐiểm nhấn của Rồng đá phần tròn và cũng là của toàn bộ cột đá này chính là tác phẩm điêu khắc rồng đá theo phong cách thời Lý. Thời Trần, Lê sau này điêu khắc rồng mang tính cách điệu cao, nhưng thời Lý thì rất chi tiết, tỉ mỉ. Đôi rồng với vuốt 5 móng sắc nhọn, bờm thành búi, thân giống rắn quấn chặt cột đá, đuôi ngoắc vào nhau, miệng ngậm ngọc, đầu vươn cao chầu mặt trời vừa uy nghi vừa sinh động. Đứng từ xa nhìn lại, thấy cột đá hiên ngang trên sườn núi, tiến lại gần thấy cột đá vô cùng hoành tráng nhưng cũng không kém phần tinh xảo.Một số nhà nghiên cứu khi xem xét đã cho rằng, cột đá này mang tiểu tượng Linga của văn hóa Champa. Cột đá biểu tượng cho sự sinh sôi, nảy nở, cầu mưa thuận gió hòa.Ta nhận rõ các hình tượng: Rồng, trứng Rồng, Ngọc, Rong nước, Sóng nước (sóng cồn tam sơn và sóng dải). Hình tượng đôi Rồng đá với thân uốn lượn quanh khối trụ tròn đăng đối liền mạch ở vị trí trọng yếu trên thân cột. Mặt trước Rồng chầu đỡ trứng, mặt sau thể hiện cặp thân đuôi quấn nhau giao hoan. Toàn bộ hình tượng đôi Rồng nổi trên nền Rong nước. Hiện trạng chạm khắc hình tượng Rồng đá cho thấy bên hữu tuy bị vỡ một số chi tiết trên mào, sứt ngọc ở miệng, và vỡ sạt đoạn ngắn bên mé thân. Nhưng vết hằn đường lượn thân Rồng vẫn còn dấu tích cho thấy liền mạch của các khúc uốn. Bên tả cũng bị vỡ mẻ một chút khúc bụng gần cổ và phần nổi chân trước, nhưng cơ bản hình Rồng vẫn còn nguyên gốc. Lối chạm đăng đối nên ta có thể đối chiếu còn, hay vỡ mất của hai vế để bổ khuyết cho nhận biết. Hình tượng Rồng trên cột đá (chùa Dạm), ta dễ dàng nhận diện đặc trưng Rồng Lý với các khúc thân uốn co nở đều dặn thu dần về đuôi. Đó là phong cách, là canon chuẩn mực và phổ biến. Dù ở Thăng Long hay các di tích nơi xa, thì hình tượng Rồng Lý đều nhất quán.
đang được dịch, vui lòng đợi..