Giếng Thiên Quang, Bia Tiến sĩ[sửa

Giếng Thiên Quang, Bia Tiến sĩ[sửa | sửa mã nguồn]


Toàn cảnh Thiên quang tỉnh (nhìn từ gác Khuê Văn), hai bên là hai khu nhà bia, phía cuối hình là Đại thành môn dẫn vào không gian thứ ba

Nhà bia Tiến sĩ
Thiên Quang tỉnh (tức "giếng soi ánh sáng bầu trời") còn được gọi là Văn Trì (Ao Văn). Thiên Quang nghĩa là ánh sáng bầu trời. Đặt tên này cho giếng, người xây dựng có ý muốn nói con người thu nhận được tinh túy của vũ trụ, soi sáng tri thức, nâng cao phẩm chất, tô đẹp nền nhân văn. Giếng hình vuông, quanh bờ đều xây hàng lan can tới độ ngang lưng. Người xưa còn có quan niệm giếng hình vuông tượng trưng cho đất, cửa tròn gác Khuê Văn tượng trưng cho trời. Tinh hoa của cả trời cả đất đều được tập trung ở trung tâm văn hóa giáo dục uy nghiêm giữa chốn đế đô này. Một con đường nhỏ lát gạch bao quanh giếng cho phép người ta có thể dạo quanh giếng, lên gác Khuê Văn, vào cửa Đại Thành hoặc rẽ sang 2 vườn bia đá ở 2 bên.

Nhưng có lẽ di tích có giá trị bậc nhất ở đây là 82 tấm bia Tiến sĩ dựng ở hai bên phải trái của giếng Thiên Quang, mỗi bên 41 tấm dựng thành 2 hàng ngang, mặt bia đều quay về phía giếng. Cả hai bên, giữa mỗi vườn bia xây một tòa đình vuông, 4 mặt bỏ trống, nền cao, giữa nền có bệ, cửa đều trông thẳng xuống giếng. Đây là hai tòa đình thờ bia. Xưa kia hàng năm xuân thu nhị kỳ trong Văn Miếu làm lễ tế thì ở đây cũng sửa lễ vật cúng bái các vị tiên nho của nước ta mà quý tính cao danh còn khắc trên bia đá. Trong 82 tấm bia còn lại tới ngày nay, tấm sớm nhất dựng vào năm 1484, khắc tên các vị tiến sĩ đỗ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo năm thứ 3 (1442) tấm cuối cùng dựng vào năm 1780, khắc tên các Tiến sĩ đỗ khoa Kỷ Hợi, niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 40 (1779). Từ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo năm thứ 3 tới khoa cuối cùng là khoa Đinh Mùi niên hiệu Chiêu Thống năm thứ nhất 1787 tính cho đủ phải tới 124 khoa thi đình, nếu chỉ kể các khoa thi Tiến sĩ, không kể các khoa Đông Các và Chế khoa thì cũng phải 117 khoa, vậy nếu theo đúng điển lệ triều Hậu Lê thì phải lập đủ 117 tấm bia đề tên Tiến sĩ. Thế nhưng trải qua bao cơn binh lửa, vật đổi sao dời, số bia chỉ còn là 82 tấm. Nhiều tấm bia nọ lắp vào rùa kia, nhiều tấm nứt vỡ phải gắn chắp lại.


Bia tiến sĩ khoa thi nho học năm Nhâm Tuất (1442)
Khi quân Tây Sơn tiến vào Thăng Long đã làm hư hại Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Nông dân trại Văn Chương xin Nguyễn Huệ dựng lại bia đề tên Tiến sĩ trong nhà Giám viết rằng:

Bia Tiến sĩ dựng trong Văn Miếu
Khởi từ năm Đại Bảo thứ ba
Xí vào Nhâm Tuất hội khoa
Thái Tông ngự trị thuộc nhà Hậu Lê
Rồi từ đó lệ về Quốc Giám
Trải ba trăm ba mươi tám năm ròng
Đến năm thứ 40 niên hiệu Cảnh Hưng vua Hiển Tông
Là khoa Kỷ Hợi cuối cùng hết bia
Tính gồm lại số bia trong Giám
Cả trước sau là tám mươi ba
Dựng theo thứ tự từng khoa
Bia kia sáu thước cách xa bia này
Nhà bia đủ đông tây 10 nóc
Vuông bốn bề ngang dọc bằng nhau
Mỗi bề hai chục thước tàu
Cột cao mười thước có lầu chồng diêm
Coi thể thế tôn nghiêm có một
Cửa ra vào then chốt quan phòng
Bốn quan nhất phẩm giám phong
Ba cơ, bảy vệ canh trong canh ngoài
Bia mới dựng đầy 2 nóc trước
Tám nóc sau còn gác lưu không
Năm năm chờ đợi bảng rồng
Các quan bộ Lễ, bộ Công chiếu hành [12]

Lời thơ vua Quang Trung ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám
Tháng 4 năm 1976 Viện Khảo cổ học phối hợp với phòng Bảo tồn bảo tàng, sở Văn hóa Thông tin Hà Nội đã khai quật được một con rùa đá đế bia chìm sâu dưới lòng hồ cạnh Khuê Văn Các. Thân bia chưa thấy, song sự việc này đã nâng số bia Tiến sĩ lên con số 83. Những năm thực dân Pháp xâm lược rồi tạm chiếm Hà Nội, 2 vườn bia có lúc hoang vắng, cỏ cao lút đầu.[13] Hiện nay 2 vườn bia đã được tu sửa lại theo mẫu sửa nhà bia cuối cùng vào niên hiệu Tự Đức năm thứ 16 (1863), do Bố chính Hà Nội là Lê Hữu Thanh cùng với thự Hậu quân Đô thống, Tổng đốc Hà Ninh là Tôn Thất Hân và Án sát Hà Nội là Đặng Tá khởi xướng làm 2 nhà bia mỗi nhà 11 gian để che mưa nắng cho các di vật quý giá này. Nội dung được ghi rõ trong 2 tấm bia dựng ở bên trái sân Đền Khải Thánh - Quốc Tử Giám (xem phần trích trong mục Đền Khải Thánh - Quốc Tử Giám)

Kết quả (Anh) 1:

Natural wells, Dr. Beer [source edit page |]Panorama of the optical Bias (looking from Carla Van guards), the two sides are two of the beer, the last is the lead on the third spaceDr. beer HouseThien Quang province ("wells soi skylight") also known as Van Citadel (Ao van). Optical bias means the light of the sky. Named for Wells, the construction has meant people receive the essence of the universe, the light of knowledge, enhance quality, beautiful cars wallpapers. Square wells, around the shores are built the balustrade to lumbar. The ancients also has to square rigs concept symbolizes the land, Carla Van guards rounded doors symbolize the Sun. The essence of both heaven and Earth are all concentrated in the center of culture education between solemn Imperial Prince of the city. A small road surrounded by tiled wells allowing one can stroll around the well, upstairs, Carla into The University doors or turn to 2 in 2 side beer garden.Nhưng có lẽ di tích có giá trị bậc nhất ở đây là 82 tấm bia Tiến sĩ dựng ở hai bên phải trái của giếng Thiên Quang, mỗi bên 41 tấm dựng thành 2 hàng ngang, mặt bia đều quay về phía giếng. Cả hai bên, giữa mỗi vườn bia xây một tòa đình vuông, 4 mặt bỏ trống, nền cao, giữa nền có bệ, cửa đều trông thẳng xuống giếng. Đây là hai tòa đình thờ bia. Xưa kia hàng năm xuân thu nhị kỳ trong Văn Miếu làm lễ tế thì ở đây cũng sửa lễ vật cúng bái các vị tiên nho của nước ta mà quý tính cao danh còn khắc trên bia đá. Trong 82 tấm bia còn lại tới ngày nay, tấm sớm nhất dựng vào năm 1484, khắc tên các vị tiến sĩ đỗ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo năm thứ 3 (1442) tấm cuối cùng dựng vào năm 1780, khắc tên các Tiến sĩ đỗ khoa Kỷ Hợi, niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 40 (1779). Từ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo năm thứ 3 tới khoa cuối cùng là khoa Đinh Mùi niên hiệu Chiêu Thống năm thứ nhất 1787 tính cho đủ phải tới 124 khoa thi đình, nếu chỉ kể các khoa thi Tiến sĩ, không kể các khoa Đông Các và Chế khoa thì cũng phải 117 khoa, vậy nếu theo đúng điển lệ triều Hậu Lê thì phải lập đủ 117 tấm bia đề tên Tiến sĩ. Thế nhưng trải qua bao cơn binh lửa, vật đổi sao dời, số bia chỉ còn là 82 tấm. Nhiều tấm bia nọ lắp vào rùa kia, nhiều tấm nứt vỡ phải gắn chắp lại.Bia tiến sĩ khoa thi nho học năm Nhâm Tuất (1442)Khi quân Tây Sơn tiến vào Thăng Long đã làm hư hại Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Nông dân trại Văn Chương xin Nguyễn Huệ dựng lại bia đề tên Tiến sĩ trong nhà Giám viết rằng:Bia Tiến sĩ dựng trong Văn MiếuKhởi từ năm Đại Bảo thứ baXí vào Nhâm Tuất hội khoaThái Tông ngự trị thuộc nhà Hậu LêRồi từ đó lệ về Quốc GiámTrải ba trăm ba mươi tám năm ròngĐến năm thứ 40 niên hiệu Cảnh Hưng vua Hiển TôngLà khoa Kỷ Hợi cuối cùng hết biaTính gồm lại số bia trong GiámCả trước sau là tám mươi baDựng theo thứ tự từng khoaBia kia sáu thước cách xa bia nàyNhà bia đủ đông tây 10 nócVuông bốn bề ngang dọc bằng nhauMỗi bề hai chục thước tàuCột cao mười thước có lầu chồng diêmCoi thể thế tôn nghiêm có mộtCửa ra vào then chốt quan phòngBốn quan nhất phẩm giám phongBa cơ, bảy vệ canh trong canh ngoàiBia mới dựng đầy 2 nóc trướcTám nóc sau còn gác lưu khôngNăm năm chờ đợi bảng rồngCác quan bộ Lễ, bộ Công chiếu hành [12]Lời thơ vua Quang Trung ở Văn Miếu - Quốc Tử GiámTháng 4 năm 1976 Viện Khảo cổ học phối hợp với phòng Bảo tồn bảo tàng, sở Văn hóa Thông tin Hà Nội đã khai quật được một con rùa đá đế bia chìm sâu dưới lòng hồ cạnh Khuê Văn Các. Thân bia chưa thấy, song sự việc này đã nâng số bia Tiến sĩ lên con số 83. Những năm thực dân Pháp xâm lược rồi tạm chiếm Hà Nội, 2 vườn bia có lúc hoang vắng, cỏ cao lút đầu.[13] Hiện nay 2 vườn bia đã được tu sửa lại theo mẫu sửa nhà bia cuối cùng vào niên hiệu Tự Đức năm thứ 16 (1863), do Bố chính Hà Nội là Lê Hữu Thanh cùng với thự Hậu quân Đô thống, Tổng đốc Hà Ninh là Tôn Thất Hân và Án sát Hà Nội là Đặng Tá khởi xướng làm 2 nhà bia mỗi nhà 11 gian để che mưa nắng cho các di vật quý giá này. Nội dung được ghi rõ trong 2 tấm bia dựng ở bên trái sân Đền Khải Thánh - Quốc Tử Giám (xem phần trích trong mục Đền Khải Thánh - Quốc Tử Giám)

Kết quả (Anh) 2:

Well of Heavenly Light, Beer Dr. [edit | edit source] Overview optical Thien province (view from upstairs Khue Van), flanked by the two houses of beer, the bottom image is a subject Pathways lead into the third dimension of the stele Dr. Thien Quang province (ie "well soi skylight "), also known as the Van Tri (Ao Van). Thien Quang mean skylight. Named to the well, the building mean to say people picked up the essence of the universe, illuminating knowledge, improve quality, beautiful bowl humanities background. Well square, were built around the edge of the railing to the waist. The ancients also conceived well symbolize earth square, round door hung Khue Van symbolizes heaven. Essence of both heaven and earth are concentrated in the cultural and educational center between selected for their majestic capital. A small paved path surrounded wells allows one could stroll around the well, Khue Van upstairs, entrance Dai Thanh or turn to stone at 2 2 garden party. But perhaps relics superlative value in Here are 82 steles Dr right left up in two of the wells Thien Quang, each side plate 41 into two rows up, face turned toward the beer was well. Both sides, between each beer garden building a family court square, four sides vacant, high background, middle ground with slab, doors were looking straight down the well. This is the home of two church buildings beer. Formerly second annual spring period make sacrifices in the Temple of Literature, the offerings here are correct worship of faeries grapes in our country you are carved in highly identity gravestone. In the remaining 82 steles to this day, broken up in 1484 soon, engraved with the name of science doctorates park Nham Tuat, year, date 3rd year (1442) the last plate built in 1780, engraved with the name of Dr Century science park Pig, dating to the 40th year Canh Hung (1779). From science Nham Tuat, year, date to the 3rd year science faculty finally Dinh Chieu Thong Hare dating freshman year in 1787 accounted for 124 examinations have enough family, if only after the examination the doctors, not to mention the East The science department and Production department must also be 117, so if according classic Le dynasty rules must be made ​​in full 117 steles name-Dr. But how bout underwent infantry fire, animals a remarkable turn, the beer is only a 82 plate. Many of the other stelae mounted on the other turtles, many cracked plate attached to piece together. Beer Confucianist doctoral examinations in the dog (1442) When entering the Tay Son Thang Long has damaged Van Mieu - Quoc Tu Giam. Farmers would like Nguyen Hue camp Literature beer rebuild addressed in the Chief Doctor wrote: Beer Doctor in Literature Building Run since Tuesday Dai Bao Xi Scientific Assembly in Nham Tuat Tong reign of the Later Le Then thence Korea Regulations on Managing Spending three hundred thirty-eight years down to the 40th year Canh Hung kings reign Sect A final science of all beer Pig Ky Count the number of beer including the director Both anteroposterior eighty three thematic science itself each other Beer This beer six feet away from the east west 10 rooftop beer enough Square four equal width along the surface Every ship twenty feet high column with floor size ten matches husband 's dignity can attach a bolt Doors Key providence Four most important work style assessment Three engines, seven soup in soup external defense Beer 2 new full up front roof after roof Eight still hung up not waiting tables dragon year of the Ministry of Rites, the Public projection operator [12] The poetry of King Quang Trung Van Mieu - Quoc Tu Giam April 1976 Archaeological Institute in collaboration with the museum room Conservation, Department of Culture and Information of Hanoi has unearthed a stone turtle beer empire sunk beneath Khue Van lake edge. My beer has seen, but this incident raised the number of beer PhD to figure 83. The year the French invaded and briefly occupied Hanoi, 2 beer gardens at times desolate, high grass hub. [13] Currently This 2 beer garden was refurbished in the form of beer last edit date Tu Duc in the 16th year (1863), by the Father Le Huu Thanh Hanoi with traditional mansion Chengdu Military Hau, General Director of Ha Ninh is Ton Han and Project Hanoi police Colonel Deng initiated into 2 houses 11 beers each time to rain and sun for this precious relic. The content specified in the 2 stele on the left field Khai Thanh Temple - Quoc Tu Giam (see item cited in Revelation Temple St. - Quoc Tu Giam)