Múa rối nước – đặc sản dân tộc Việt

Múa rối nước – đặc sản dân tộc Việt
Múa rối nước được coi là môn nghệ thuật có vị trí cao trong nghệ thuật sân khấu dân tộc. Trải qua bao thế kỷ, múa rối nước vẫn có một sức sống mãnh liệt trong lòng người dân Việt.
Ra đời cùng nền văn minh lúa nước nhưng được hình thành và phát triển vào triều đại nhà Lý (1010 - 1225). Theo thời gian, nghệ thuật múa rối nước được truyền từ đời này sang đời khác, dần dần trở thành một thú chơi tao nhã của người dân Việt Nam trong các dịp lễ hội
Chứng cứ bằng văn tự đầu tiên ghi chép về múa rối nước Việt Nam là bia tháp Sùng Thiện Diên Linh, dựng năm 1121, trong đó có đoạn viết: "Thả rùa vàng đội ba ngọn núi, trên mặt sóng dập dờn. Phơi mai vân để lộ bốn chân, dưới dòng sông lờ lững, liếc mắt nhìn lên bờ, cúi xét bầu trời lồng lộng. Trông vách dựng cheo leo, dạo nhạc thiều réo rắt. Cửa động mở ra thần tiên xuất hiện. Ðều là dáng điệu thiên cung, há phải phong tư trần thế. Vươn tay nhỏ dâng khúc Hồi phong, nhăn mày thúy ngợi ca vận tốt. Chim quý từng đàn ca múa, thú lành từng đội xênh xang"
Trước ngày được trở thành một loại hình nghệ thuật sân khấu, nghệ thuật rối nước dân tộc nằm trong các phường hội dân gian rải rác nơi thôn xóm, hoạt động tuỳ thuộc vào lòng say mê và sự đóng góp công sức, tiền của nghệ nhân và trong sự đùm bọc của bà con làng xã. Mỗi phường hội đều giữ bí truyền nghệ thuật của mình theo kiểu cha truyền con nối và lời thề nguyền. Rối nước chủ yếu ở đồng bằng và trung du miền Bắc. So với múa rối thông thường thì múa rối nước mang nhiều điểm khác như là dùng mặt nước làm sân khấu, buồng rối nước hay còn gọi là thủy đình với cấu trúc cân đối, tượng trưng cho mái đình của vùng nông thôn Việt Nam là sân khấu biểu diễn trò rối nước.
Múa rối nước mang tính chất giải trí, ra đời bởi sự sáng tạo và tưởng tượng của ông cha ta trong cuộc sống bình dị, gắn liền với nghề nông nghiệp trồng lúa nước nên chủ đề biểu diễn thường xoay quanh về đề tài này. Ngoài ra chủ đề cũng bắt nguồn từ các truyền thuyết hay truyện cổ tích của Việt Nam, các trò chơi dân gian như đấu vật, thi hát, múa rồng,...
Múa rối nước ở Hà Nội phải kể đến múa rối nước Đào Thục, vốn có xuất xứ tại làng Đào Thục, xã Thuỵ Lâm, Huyện Đông Anh, Hà Nội. Vào thời Hậu Lê làng Đào Thục có Ông Đào Tướng Công (Tự Phúc Khiêm) tên thật là Nguyễn Đăng Vinh quê ở Đào Xá, huyện Yên Phong, Bắc Ninh nay là Đào Thục, xã Thụy lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội. Sau khi đỗ đạt Thám Hoa (Tiến sĩ) rồi làm quan Nội giám thời vua Lê Hy Tông, được nhà vua yêu mến ban cho nghệ thuật múa rối nước đem về quê hương xây dựng làng Đào Xá cùng với tâm huyết của mình. Vì có công lớn nên dân làng đã lập đơn đề nghị triều đình Hậu Lê phong thần lập bia đá năm 1735 (thời Lê Ý Tông).
Rối nước Đào Thục có màn đốt pháo bật cờ khai mạc và dùng nhân vật Ba Khí giáo trò (Ba khí là đại diện chung cho cả hình ảnh người nông dân Bắc Bộ và anh Ba Khía Miền Nam) chứ không chỉ là chú Tễu - anh nông dân đồng bằng Bắc Bộ từ xa xưa như các phường rối khác.
Có thể nói, múa rối nước là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc được xem là báu vật của văn hóa dân tộc, là “linh hồn của đồng ruộng Việt Nam”. Nghệ thuật múa rối nước là một loại hình sinh hoạt văn hóa truyền thống lâu đời của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước vùng châu thổ sông Hồng. Thông qua trò rối nước người xem cảm nhận được sắc thái của hội làng, nó phảng phất cuộc sống bình dị và hồn nhiên, từ sự dịu dàng man mác của làng quê, sự chịu thương chịu khó lo cho cuộc sống, vừa trần tục vừa linh thiêng. Đó chính là biểu tượng cho ước mơ của người Việt.
Xem rối nước là ngồi ngoài trời, trực tiếp với thiên nhiên. Ở đây tất cả đều thực, giác quan con người đều có thể cảm thụ được. Và chính giữa những chân thực ấy, trò rối nước đã nổi bật, lộ ra như vầng trăng giữa trời đêm, biểu hiện cho tài năng sáng tạo của con người, ngợi ca sự chiến thắng thiên nhiên của con người.
Rối nước vừa thực vừa hư, vừa sân khấu vừa cuộc đời, gắn bó với nhân dân Việt Nam như cây đa, bến nước, lời ru, cánh cò,...
Sân khấu rối nước là sân khấu hội hè, lưu giữ nhiều sáng tạo nghệ thuật dân gian, kỹ thuật nhân dân cổ xưa và nhiều sinh hoạt tinh thần, tập tục, lao động vật chất của cư dân trồng lúa nước Việt Nam trong quá trình dựng nước và giữ nước từ hàng nghìn năm xưa.
Thời con nít, mê trò rối nước
Reo ầm lên: Giỏi quá ! Tài ghê!
Các chú rối úp nơm, bắt cá
Các cô rối múa đều, hết chê!
Xem, cứ tưởng Trời ban phép lạ
Biến đất thó, gỗ vụn thành người
Nghĩ, càng thấy lắm điều bí ẩn
Lại reo toáng: Tuyệt vời! tuyệt vời!

Kết quả (Anh) 1:

Water puppet-Free ethnic specialtiesWater puppetry is considered high elevation of Arts in Theater Arts. Through the centuries, water puppetry still has a vitality in the hearts of the people.Born in the same country but rice civilization was formed and developed in the Qing dynasty (1010-1225). Over time, the art of water puppetry passed from this life to another, gradually become a hobby of people Vietnam in festive occasionsEvidence by the first deed records of Vietnam water puppet was brewing Tower Worshippers in 1121, the newly formed Charity, which has written: "drop the three team gold turtle mountains, on the injected waves dờn. Exposure to mai van to reveal four legs, under the river just ignored, bat eyes look up the sky review splendid voice, bowing. Look up Cliff grandstands, strolling music anthem réo rắt. Doors open out the Elves appear. Posture is Heaven, under his gracious direction true investment style. Small hand reach through the feedback, you wrinkled song surges Thuy praise good transport. Bird dance, fun healthy herds each team of xênh xang "Before the day was becoming a kind of theatrical art, the art of puppetry guilds are in ethnic folk scattered where active, depending on the Palm of infatuation and the contribution of effort, money and artisans in the reassurance of her village. Each ward is keeping his art esoteric hereditary style and his vows. Country mainly in the northern and Central Plains. Compared with the conventional puppet, then bring another point of water puppetry as the user of the water Chamber, stage puppet making or cards with balance structure, roof, symbolizing family of rural Vietnam is the stage performing game.Water puppetry recreational in nature, created by the creativity and imagination of our forefathers in the idyllic life, associated with the profession of agriculture rice water should frequently represented themes revolve around this topic. In addition the theme also originate from legends or tales of Vietnam, the folk games as wrestling, singing, dragon dance, ...Múa rối nước ở Hà Nội phải kể đến múa rối nước Đào Thục, vốn có xuất xứ tại làng Đào Thục, xã Thuỵ Lâm, Huyện Đông Anh, Hà Nội. Vào thời Hậu Lê làng Đào Thục có Ông Đào Tướng Công (Tự Phúc Khiêm) tên thật là Nguyễn Đăng Vinh quê ở Đào Xá, huyện Yên Phong, Bắc Ninh nay là Đào Thục, xã Thụy lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội. Sau khi đỗ đạt Thám Hoa (Tiến sĩ) rồi làm quan Nội giám thời vua Lê Hy Tông, được nhà vua yêu mến ban cho nghệ thuật múa rối nước đem về quê hương xây dựng làng Đào Xá cùng với tâm huyết của mình. Vì có công lớn nên dân làng đã lập đơn đề nghị triều đình Hậu Lê phong thần lập bia đá năm 1735 (thời Lê Ý Tông).Rối nước Đào Thục có màn đốt pháo bật cờ khai mạc và dùng nhân vật Ba Khí giáo trò (Ba khí là đại diện chung cho cả hình ảnh người nông dân Bắc Bộ và anh Ba Khía Miền Nam) chứ không chỉ là chú Tễu - anh nông dân đồng bằng Bắc Bộ từ xa xưa như các phường rối khác. Có thể nói, múa rối nước là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc được xem là báu vật của văn hóa dân tộc, là “linh hồn của đồng ruộng Việt Nam”. Nghệ thuật múa rối nước là một loại hình sinh hoạt văn hóa truyền thống lâu đời của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước vùng châu thổ sông Hồng. Thông qua trò rối nước người xem cảm nhận được sắc thái của hội làng, nó phảng phất cuộc sống bình dị và hồn nhiên, từ sự dịu dàng man mác của làng quê, sự chịu thương chịu khó lo cho cuộc sống, vừa trần tục vừa linh thiêng. Đó chính là biểu tượng cho ước mơ của người Việt.Xem rối nước là ngồi ngoài trời, trực tiếp với thiên nhiên. Ở đây tất cả đều thực, giác quan con người đều có thể cảm thụ được. Và chính giữa những chân thực ấy, trò rối nước đã nổi bật, lộ ra như vầng trăng giữa trời đêm, biểu hiện cho tài năng sáng tạo của con người, ngợi ca sự chiến thắng thiên nhiên của con người.Rối nước vừa thực vừa hư, vừa sân khấu vừa cuộc đời, gắn bó với nhân dân Việt Nam như cây đa, bến nước, lời ru, cánh cò,...Sân khấu rối nước là sân khấu hội hè, lưu giữ nhiều sáng tạo nghệ thuật dân gian, kỹ thuật nhân dân cổ xưa và nhiều sinh hoạt tinh thần, tập tục, lao động vật chất của cư dân trồng lúa nước Việt Nam trong quá trình dựng nước và giữ nước từ hàng nghìn năm xưa.Thời con nít, mê trò rối nướcReo ầm lên: Giỏi quá ! Tài ghê!Các chú rối úp nơm, bắt cáCác cô rối múa đều, hết chê!Xem, cứ tưởng Trời ban phép lạBiến đất thó, gỗ vụn thành ngườiNghĩ, càng thấy lắm điều bí ẩnLại reo toáng: Tuyệt vời! tuyệt vời!